Pasja według św. Hanki - Anna Janko

Miłość jest jak jedzenie śniegu: zapiera dech, oszukuje głód.

Właściwie to nie wiem czemu sięgnęłam po tę książkę? Przecież od czasu Pestki Anki Kowalskiej nie znoszę tematu zdrady w książkach (podobnie jak morderstw i fantastyki). Niezależnie czy zdrada ta dotyczy kobiet czy mężczyzn nie znoszę i już. Jednak książka Anny Janko czymś mnie zainteresowała. Wiedziałam, że nie będzie to zwyczajna opowieść o znudzonej małżeństwem kobiecie, która szuka rozrywki w ramionach kolejnych mężczyzn, wiedziałam, że będzie to poetycki obraz wewnętrznych rozterek bohaterki. I nie zawiodłam się. Pasja według św. Hanki to prawdziwie poetycka uczta. Wszystkie przeżycia i przemyślenia Hanki, która po latach „wraca” do swojej wielkiej miłości są jak wiersz. Piękny i głęboki wiersz.

Pasja według św. Hanki jest jakoby kontynuacją innej powieści Anny Janko: Dziewczyna z zapałkami. Jednak skierowana w kierunki Hanny jest jakby jej pamiętnikiem z czasu przeżywania uniesienia związanego z uczuciem do Mata. Bo romansem tego po prostu nazwać nie można – ani samej książki, ani tego, co związało tych dwoje. Z drugiej strony to niezależna opowieść, nie stanowiąca ciągłości ze wspomnianą Dziewczyną z zapałkami, niewymagająca zapoznania się z nią. Czytając Pasję … nie odnajdziemy w niej elementów romansu, będzie to raczej opis emocjonalnych przeżyć kobiety uwikłanej w miłość, zbudowany z anatomicznych wręcz opisów tegoż stanu. Rozkładanie na czynniki pierwsze miłości – to chyba robi Hanka w swoim „pamiętniku”. Przywraca obrazy z miejsc, w których spotkała się z Matem, maluje swoje wewnętrzne rozterki, rozbiera na czynniki pierwsze otoczenie, rozprawia się z nim i analizuje. Żyjąc w dwóch światach – rodzinnym i miłosnym - żyje w dwóch wymiarach, przenosząc się z jednego do drugiego o każdej porze dnia i nocy.

Listopad 1986. Po raz pierwszy do tego stopnia nie rozumiem swojego życia. Nie wiem, kogo kocha i gdzie chcę być. Nie wiem, w co wierzę. Nie wiem, czy to jest koniec. Czy początek?

„Nie wiem” jest poduszką, na której zasypiam.

„Nie wiem” jest talerzem, z którego jem.

Od miesięcy chodzę z tajemnicą w głowie. Mam serce z podwójnym dnem. Kąpię się dwa razy dziennie w wannie pełnej wody, taka się czuję nieczysta …

Z drugiej strony ta opowieść – Hanki – jest jakby opisem tego, co widział ktoś postronny. Opisane z dystansu zabite uczucie, liczne retrospekcje i dygresje składają się na rodzaj gry, który czytelnik sam musi sobie ułożyć. Początkowo zagmatwane zaczynają układać się w piękną opowieść.

Dla mnie lektura tej książki była jak spotkanie z dobrą literaturą i sztuką jednocześnie. Łapałam się nawet na tym, że liczy się nie fabuła, a piękno języka, jakim jest napisana. I z tęsknoty za nim (który właśnie wciągnął mnie w książkę Anny Janko) z dziką radością brałam ją do ręki, nie zważając na znienawidzony problem jaki opisuje. Pewnie połączenie barwnego, pięknego języka i historii Hanki sprawiło, że trudno rozstać mi się (emocjonalnie) z książką Anny Janko. Myślę, że długo jeszcze posiedzi ona w mojej głowie.  

Dziwnie się czuję. Jakbym właśnie przestała czekać, jakbym już przestała przygotowywać swoje życie do użytku. Jest taka cisza, jakbym weszła w samo oko Losu. Nie czuję szczęścia. Wiem, że nie ma powrotu. I nic już nie można zmienić, cofnąć, obrócić w żart.

cytaty pochodzą z książki