do trzech razy sztuka, tym razem nie Cząstki - czyli no-time przekonał mnie do Houellebecqa

The New York Observer napisał o niej – „jest niebezpieczna w sposób, w jaki literatura ma być niebezpieczna – budzi uśpioną wrażliwość” - i z tym zdaniem nie mogę się nie zgodzić. Platforma Houellebecq'a poruszyła we mnie te pokłady emocji, które zostały gdzieś uśpione przez spokojną egzystencję, godną bohaterów autora. Można powiedzieć, że książka jest swego rodzaju ostrzeżeniem przeciw bezsensownemu i bezcelowemu życiu, przeciw dążeniu do własnego zaspokojenia, które tłumaczy się chęcią rozwoju, posiadania szczęśliwej rodziny, czy też wzorcowego związku dwojga ludzi, dążeniu do niczego. Platforma to krytyka dzisiejszego społeczeństwa i cywilizacji.
Historia czterdziestoletniego, niespełnionego Michel’a, urzędnika państwowego jest odzwierciedleniem ulotności życia. Michel to nieszczęśliwy, pozbawiony ambicji i uzależniony od pornografii malkontent. Po śmierci ojca postanawia urozmaicić swoją nudną egzystencję wyruszając na wycieczkę do Tajlandii. Początkowo nieprzystosowanemu, izolującemu się od reszty towarzystwa Michel’owi udaje się nawiązać kilka znajomości, z których jedna przeradza się w namiętny romans z Valerie, pracownicą biura podróży organizującego wycieczkę. Niezadowolenie z wyjazdu rodzi projekt na organizację takich form wyjazdów, które usatysfakcjonują specyficzny sektor turystów. Realizacja ich wspólnych planów, kontrowersyjnych i burzących w niektórych krajach ład i porządek, przeczących zasadom i religiom przynosi nieoczekiwane efekty, które mają odzwierciedlenie nie tylko w działaniu przedsięwzięcia ale i w związku i życiu Michel’a.
Platforma to pesymistyczna wizja dzisiejszego społeczeństwa, nastawionego tylko na konsumpcję, niezauważającego problemów, czy też nie chcąca ich zauważać. Społeczeństwa ślepego i otępiałego, obojętnych maszyn bez zdolności do uczuć i reakcji, którego celem jest zaspakajanie własnych potrzeb wyrażających się w osiąganiu jedynie przyjemności. Bohaterzy Houellebecq’a zatracają się w pornografii, pracy i radosnym własnym świecie, nie przewidując konsekwencji beztroskiego i pustego życia, nie reagując na zło. Michel w gruncie rzeczy to smutny człowiek, który spotykając czyste uczucie na swojej drodze nie potrafi z niego korzystać, jest tak niezdecydowany, że na przemyślenia i trwanie w skrajnym pesymizmie traci cenne godziny życia. To zimny człowiek, przedstawiciel charakterystyczny dla współczesnego społeczeństwa, obojętny na krzywdę ludzi, chcący tylko brać i dostawać to, co najlepsze. Jednocześnie obawiający się otwarcia przed innymi, czujący strach przed tym, co miłe i przyjemne na dłużej. U Houellebecq’a jest społeczność nastawiona na chwilowe doznania, tak aby nie wiązać się z tym, co przynosi życie, na szybki, aczkolwiek chwilowy przypływ emocji, uczuć i pieniędzy, bez zobowiązań, bez przyszłości i otwarcia się. Świat przedstawiony w książce może uratować tylko czyste uczucie, pozbawione podtekstów i bezinteresowne, uczucie ogarniające człowieka nieegoistycznego, takiego który potrafi nie tylko brać ale przede wszystkim dawać siebie. Zatracenie się w miłości, która nie poddaje się czasom i przeciwieństwom, silnej i mogącej otworzyć jasną stronę stworzeń egzystujących na tym świecie, zwących się dumnie ludźmi. Platforma to dość pesymistyczny obraz świata, książka, w której każdy odnajdzie choćby cząstkę siebie, przez to irytująca, bo kto lubi uzmysławiać sobie własne wady i tym bardziej czytać o nich u Houellebecq'a. Ta książka wzbudziła we mnie skrajne emocje – z jednej strony mogę się zgodzić, że jest ekscytująca, jednak tę ekscytację przyćmiła irytacja i przeświadczenie, że Houellebecq pisał też o mnie, o bliskim mi, bo współczesnym świecie. Przerażająca, bo prawdziwa, przerażająca, bo budząca uśpioną wrażliwość.


Już do końca pozostanę dzieckiem Europy, troski i wstydu; nie mam do przekazania żadnego przesłania nadziei. (…) Wiem tylko, że wszyscy, absolutnie wszyscy wydzielamy z siebie porami egoizm, masochizm i śmierć. Stworzyliśmy system, w którym po prostu nie da się żyć; a co więcej, eksportujemy go do coraz to innych miejsc na ziemi.



W listopadzie autorowi została przyznana nagroda Goncourtów za powieść Mapa i terytorium, która w Polsce ukaże się jesienią 2011 roku.

cytat pochodzi z książki